آشیانه

گزارش‌های فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد ایران ممکن است از تکنولوژی‏های روسی برای توسعه موشک‌های دوربرد خودش که با بردهای 2000 تا 6250 کیلومتر استفاده کند. منابع اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا گزارش داده‌اند که ایران در حال توسعهء موشک‌ «شهاب 4» با برد ۳000 کیلومتر است و می‌تواند تا حدود 2000 پوند مواد حمل کند و خطای آن حدود 2400 متر است. برخی از برآوردها نشان می‌دهد که سیستم این موشک سال 2004 تا 2005 عملیاتی خواهد شد. معاون وزارت خارجه در امور خاور نزدیک در 28 جولای 1998 گواهی داد که آمریکا برآورد می‌کند این سیستم هنوز جهت تقویت موتورها و سیستم هدایتی خود نیاز به کمک خارجی بیشتری دارد.

برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که موشک «شهاب 4» بر اساس ویژگی‌های موشک «SS-4» ساخت شوروی تهیه شده است. گزارشهای دیگر حاکی است که موشک «شهاب 5» با برد بیشتر نیز وجود دارد که بر اساس ویژگی‌های موشک Tapeo Dong یا SS-4 ساخته شده است. می‌گویند این موشک تا 4 هزار کیلومتر برد دارد و بیش از یک تن مواد را می‌تواند حمل کند. ایران ممکن است دو برنامه موشکی دیگر شامل سیستم‌های دوربردتر داشته باشد که گزارش‌های متعددی در خصوص حداکثر برد آن مطرح است بردهایی که این گزارش‌ها ذکر کرده‌اند، عبارتند از 3650 کیلومتر،‏ 4500 تا 5000 کیلومتر‏، 6250 کیلومتر و ده‌هزار کیلومتر.

واضح به نظر می‌رسد که ایران موفق به دستیابی به جزییات فناوری و طراحی موشک روسی SS-4 شده است. موشک SS-4 (که به موشک R-12 یا Sandal نیز معروف است)، یک موشک روسی قدیمی با سوخت مایع است که برای اولین بار در سال 1959 به خدمت گرفته شد و احتمالاً به عنوان اجرای بخشی از پیمان IRBM نابود شده است. این موشک بسیار بزرگ است و فناوری آن به اوایل دهه 1950 مربوط می‌شود، البته بین سال‌های 1959 و 1980 دوبار نوسازی شده است. خطای این موشک 2 تا 4 کیلومتر و حداکثر برد آن دو هزار کیلومتر است و معنایش این است که فقط با یک کلاهک اتمی یا یک سلاح بیولوژیکی نزدیک به مرگباری سلاح‌های هسته‌ای کارایی دارد. در عین حال فناوری کلی موشک SS-4 نسبتا ساده و نزدیک به 1400 کیلوگرم وزن دارد.

موشک SS-4 در رژهء میدان سرخ مسکو

این موشک یکی از معدود طراحی‌های موشکی کشوری با فناوری محدود است که امید داشت آن را به مرحله تولید انبوه برساند. وزن و برد این موشک ایران را قادر می‌سازد کلاهک نسبتا پیچیده هسته‌ای یا بیولوژیکی را بر روی آن نصب کند. در نتیجه نوع مدرن شده موشک SS-4 می‌تواند طرحی خوب برای یک کشور در حال توسعه باشد. همچنین گزارش شده که ایران یک موشک بالستیک دریایی را در سال 1998 مورد آزمایش قرار داده است.

برخی منابع خاطرنشان کرده‌اند که صنایع نظامی روسیه قراردادهایی با ایران جهت کمک به این کشور در رابطه با تولید سوخت مایع موشک، ساخت تونل‌های ویژة انبار موشک، تولید موشک‌های نمونه و توسعه نرم‌افزارهای کامپیوتری تخصصی امضا نموده است. برای مثال این گزارش‌ها نشان می‌دهد که مؤسسة روسی «آیروهدرودینامیک مرکزی» در حال همکاری با سازمان صنایع نظامی ایران و گروه صنعتی شهید همت است. گزارش‌ها حکایت می‌کنند که شرکت دولتی روسیه به نام «روسووروژنیه» که در خصوص همکاری در زمینه صادرات و واردات تسلیحات و تجهیزات و اطلاعات نظامی فعالیت دارد، در معاملات با گروه صنعتی شهید همت مشارکت دارند. همچنین گفته می‌شود این معاملات شامل تجهیزات لیزری تخصصی، آینه‌های تخصصی، مواد سربی تنگستن و فولاد تحت فشار برای تولید و توسعه موشک می‌شوند. این اقلام کمک‌ عمده‌ای به ایران می‌دهند تا به توسعه انواع موشک‌های دوربرد اسکاد B و اسکاد C و نیز موشک‌های دقیق‌تر که مشابه موشک No Dong هستند بپردازد.
به‌هرحال یک سکو مانند موشک CS - 802 می‌تواند اطلاعات طراحی کافی برای توسعه‌ یک موشک‌ کروز با برد طولانی‌تر جهت اهداف دیگر را ارائه دهد و خلیج‏فارس منطقة نسبتاً کوچکی است که اکثر مناطق حاشیه‌ای و تأسیسات حساس آن نزدیک ساحل قرار دارد. هواپیما یا کشتی‌ها می‌توانند موشک‌های کروز حامل کلاهک‌های شیمیایی و بیولوژیکی را از خارج محیط دفاعی معمولی کشورهای خلیج شلیک کنند و ایران حداقل می‌تواند موشک‌های ضد کشتی خود برای حمله به کشتی‌های نفت‌کش را جایگزین سلاح‌های شیمیایی کند. این کشتی‌های نفت‌کش بسیار بزرگند و چنانچه مورد هدف موشک‌های معمولی ضد کشتی قرار گیرند، حادثه بسیار مرگباری پیش خواهد آمد.

ساخت کامل یک موشک کروز بسیار سخت خواهد بود. ایران برای ساخت چنین موشکی باید به ترکیب CBW و کلاهک‌های خوشه‌ای دسترسی داشته باشد. به‌هر‌حال سیستم‌های دریانوردی و موتورهای جت هنوز یک مشکل بالقوه هستند. سیستم‌های دریانوردی پیچیده کنونی می‌تواند موجب حداقل چند کیلومتر اشتباه در برد موشک‌های با برد هزار کیلومتر شود و خطراتی برای هدایت موشک به‌ وجود آورد و احتمالا دو سوم از موشک‌های شلیک شده با این عوارض مواجه خواهند شد. اینک فناوری تجاری برای سیستم متفاوت جهانی استقرار موشک با دقت هدایتی 2 تا 5 متر در دسترس قرار می‌گیرد.

موتورهای توربین گازی با کاربرد دو‌گانه اینک در بازار تجارت وجود دارد که ایران از آنها برای استفاده در موشک کروز بهره می‌گیرد. البته یافتن موتوری با توربین قابل اعتماد و کارآ جهت یک کاربرد، در یک طرح ویژه موشکی ممکن است دشوار باشد. یک موتور فوق‌العاده کارآمد می‌تواند قابل استفاده‌ در یک وسیله پرواری باشد. اما در خصوص توانایی برای طراحی و تولید چنین موتوری تردید وجود دارد، البته بیش ‌از 20 کشور دارای مهارت طراحی و تولید مورد نیاز برای چنین موتورهایی هستند.

ممکن است، مونتاژ وسیله‌ پروازی، موتور و کلاهک با یکدیگر و‌ آزمایش آن اقدامی مشکل و فراتر از توانایی و مهارت ایران باشد، اما مونتاژ و آزمایش یک موشک کروز در مقایسه با یک موشک بالستیک دوربرد آسان‌تر است. دیگر اینکه چنین پیشرفت‌هایی در مقایسه با توسعه یک سیستم بالستیک بسیار کمتر قابل بازرسی خواهد بود.

ایران توانست از بسیاری مشکلات موجود برای توسعه موشک کروز خودش عبور کند. این عبور از طریق تغییر در موشک HY- Seersucker و تبدیل آن به یک سلاح حمله زمینی و ایجاد بیش‌ از 80 کیلومتر افزایش در برد آن، یا از طریق تغییر در موشک ضد کشتی CS-80 یا (Ylng Jai-1) و ارتقای توانایی‌های آن انجام شد. گزارش‌های وجود دارد که نشان می‌دهد سپاه پاسداران مشغول انجام این تغییرات در مرکزی نزدیک به بندرعباس است.

موشک ضدکشتی چینی «کرم ابریشم» اکنون به صورت انبوه در ایران تولید می گردد :

برخی متخصصان آمریکایی معتقدند که ایران در سال 1997، موتورهای موشکی قوی‌تری را مورد آزمایش قرار داده که برای نصب در یک موشک با برد 1500 کیلومتر مناسب هستند. همه متخصصان آمریکایی واقعا معتقدند که ایران سریعا در حال رسیدن به توانایی تولید موشک‌هایی با برد بیشتری از موشک «اسکاد «B است.دقیقا مشخص نیست که ایران چه زمانی خواهد توانست برنامه‌های موشکی خود را به آخرین مرحله توسعه برساند! مقدار کاملی از شلیک مناسب موشک‌های آزمایشی را انجام و کلاهک‌های مرگ‌بار را توسعه دهد و بالاخره اینکه موشک‌های واقعی را مستقر کند. انجام بسیاری از این اقدامات بستگی به میزان دریافت کمک‌های خارجی دارد.

آقای ایتن بن الایهو، فرمانده نیروی هوایی اسراییل در 4 آوریل 1997 گزارش داد که ایران موشکی که توانایی هدف قرار دادن اسراییل را دارد آزمایش کرده است. شواهد گزارش وی این بود که روسیه در حال کمک به ایران برای توسعه دو موشک با بردهای 620 و 780 مایل بوده است.
گزارش‌ها توجیهی که توسط سازمان اطلاعات اسراییل (موساد) در سپتامبر 1997 عرضه شده است، نشان می‌دهد که روسیه در حال کمک به ایران در زمینه توسعه چهار نوع موشک بوده است. سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) گزارش می‌دهد که چین نیز در رابطه با چهار موشک مزبور کمک‌هایی به ایران عرضه کرده است.چهار موشک مزبور موشک‌های شهاب هستند که کارآیی آنها مشابه موشک‌های معرفی شده قبلی ایران است که با اقتباس از طرح‌های کره شمالی تهیه شده‌اند.گزارش‌ها اسراییل نشان می‌دهد که موشک «شهاب 3»، سوخت مایع دارد و برد آن بین 1200 تا 1500 کیلومتر است و می‌تواند 700 کیلوگرم مواد را حمل کند.اسراییل مدعی است که موشک شهاب از اوایل 1999 آماده استفاده شدن خواهد بود.ایران موشک «شهاب 3» را در 21 جولای 1998 آزمایش و ادعا کرد که این موشک، اقدام دفاعی در برابر تهدیدات اسراییل است.

این موشک طی 100 ثانیه، 620 مایل مسافت را طی نمود و بعد منفجر شد. منابع اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) نتوانستند مشخص کنند که این انفجار عمدی بوده یا نه، اما اشاره کردند که سیستم نهایی این موشک بستگی به میزان موادی که حمل خواهد کرد، ممکن است حداکثر 1240 کیلومتر برد داشته باشد. آزمایش‌ها نشان داد که این موشک سیستم سوخت مایع دارد. رییس نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی یک گزارش علنی در 2 آگوست 1998 اعلام کرد که موشک «شهاب 3»، یک موشک بالستیک با 53 فوت طول است که 4300 متر در ساعت سرعت دارد و ارتفاع پرواز 82 هزار فوت است این موشک می‌تواند کلاهک یک تنی را حمل کند. وی مدعی شد این موشک با یک سیستم هوایی ساخت ایران که دقت بسیاری دارد هدایت می‌شود. او افزود که آزمایش نهایی هر سلاحی در میدان جنگ واقعی مشخص می‌شود اما موشک «شهاب 3» با توجه به کلاهک و حجم آن سلاح بسیار دقیقی است.

دیگر منابع ایرانی گزارش دادند که موشک «شهاب 3»، هشتصد مایل برد دارد. خاتمی در اول آگوست 1998 گفت که ایران مصمم است، تقویت نیروهای مسلح خود را صرف‌نظر از نگرانی‌های بین‌المللی ادامه دهد. وی افزود که ایران برای تقویت توان دفاعی خود از هیچ کس اجازه نمی‌گیرد. آقای مارتین ایندیک، معاون امور خاور نزدیک در وزارت خارجه آمریکا در 28 جولای گواهی داد که آمریکا برآورد کرده که هرچند سیستم موشک «شهاب 3»، نیاز به تقویت بیشتر دارد ولی ممکن است بین سپتامبر 1998 و مارس 1999 برای انجام عملیات مقدماتی، مستقر و به کار گرفته شود.

ایران طی یک مانور نظامی در 25 سپتامبر 1998، موشک «شهاب 3» را که بر پرتاب‌کننده آن سوار بود به نمایش گذاشت و یک مقام مسؤول در امور موشکی ایران گفت: «آمریکا هیچ کاری نمی‌تواند بکند و اسراییل از صحنه نقشه حذف خواهد شد». برخی گزارش‌ها حاکی از وجود موشک شهاب 3B است که قدرت و برد بیشتری دارد. سیستم نهایی این موشک که به نظر می‌رسد به موشک No Dong که ساخت کره شمالی است و یا به موشک ساخت پاکستان به نام Ghauri یا Haff5 نزدیک باشد. این موشک برای اولین بار در آوریل 1998 آزمایش شد، لذا ساخت آن موجب شد، سؤالاتی در خصوص همکاری بین ایران ـ کره شمالی و پاکستان مطرح شود. کره شمالی در سپتامبر 1999 موشک Tapeo Dong را طی یک رژه نظامی به نمایش گذاشت و همچنین یک موشک با موتور راکت که ویژگی‌هایش شبیه موشک «شهاب 3» بود را نیز نمایش داد.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در سپتامبر 1999 موشک دیگری به نام «زلزال» را نمایش داد و بیان نمود که این موشک اینک به «تولید انبوه» رسیده است. گفته می‌شود توسعه این موشک 5/4 سال طول کشیده و موشک «زلزال 2» نیز از آن ساخته شده که سپاه پاسداران قبلا آن را نمایش داده بود. برخی برآوردها نشان می‌دهد که این موشک با داشتن یک کلاهک 500 کیلوگرمی 900 کیلومتر برد دارد. به هر حال این موشک که در تهران به نمایش گذاشته شد و بر روی یک کامیون مجهز به دستگاه پرتاب‌کننده سوار شده بود، به نظر می‌رسد بین 150 تا 200 کیلومتر برد داشته باشد. گزارش‌های فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد، ایران ممکن است از فناوری‌های روسی برای توسعه موشک‌های دوربرد خودش که با بردهای 2000 تا 6250 کیلومتر استفاده کند.

منابع اطلاعاتی اسراییل و آمریکا گزارش داده‌اند که ایران در حال توسعه موشک‌ «شهاب 4» با برد 2000 کیلومتر است و می‌تواند تا حدود 2000 پوند مواد حمل کند و خطای آن حدود 2400 متر است.

برخی از برآوردها نشان می‌دهد که سیستم این موشک سال 2003 تا 2005 عملیاتی خواهد شد. معاون وزارت خارجه در امور خاور نزدیک در 28 جولای 1998 گواهی داد که آمریکا برآورد می‌کند این سیستم هنوز جهت تقویت موتورها و سیستم هدایتی خود نیاز به کمک خارجی بیشتری دارد.

برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که موشک «شهاب 4» بر اساس ویژگی ‌های موشک «SS-4» ساخت شوروی تهیه شده است. گزارش‌ها دیگر حاکی است که موشک «شهاب 5» با برد بیشتر نیز وجود دارد که بر اساس ویژگی‌های موشک Tapeo Dong یا SS-4 ساخته شده است. می‌گویند این موشک تا 4 هزار کیلومتر برد دارد و بیش از یک تن مواد را می‌تواند حمل کند.

ایران ممکن است دو برنامه موشکی دیگر شامل سیستم‌های دوربردتر داشته باشد که گزارش‌ها متعددی در خصوص حداکثر برد آن مطرح است بردهایی که این گزارش‌ها ذکر کرده‌اند، عبارتند از؛ 3650 کیلومتر،‏ 4500 تا 5000 کیلومتر‏، 6250 کیلومتر و ده‌هزار کیلومتر.

واضح به نظر می‌رسد که ایران موفق به دستیابی به جزییات فناوری و طراحی موشک روسی SS-4 شده است. موشک SS-4 (که به موشک R-12 یا Sandal نیز معروف است)، یک موشک روسی قدیمی با سوخت مایع است که برای اولین بار در سال 1959 به خدمت گرفته شد و احتمالا به عنوان اجرای بخشی از پیمان IRBM نابود شده است. این موشک بسیار بزرگ است و فناوری آن به اوایل دهه 1950 مربوط می‌شود، البته بین سال‌های 1959 و 1980 دوبار نوسازی شده است. خطای این موشک 2 تا 4 کیلومتر و حداکثر برد آن دوهزار کیلومتر است و معنایش این است که فقط با یک کلاهک اتمی یا یک سلاح بیولوژیکی نزدیک به مرگباری سلاح‌های هسته‌ای کارایی دارد.

در عین حال فناوری کلی موشک SS-4 نسبتا ساده و نزدیک به 1400 کیلوگرم وزن دارد. این موشک یکی از معدود طراحی‌های موشکی کشوری با فناوری محدود است که امید داشت آن را به مرحله تولید انبوه برساند. وزن و برد این موشک ایران را قادر می‌سازد کلاهک نسبتا پیچیده هسته‌ای یا بیولوژیکی را بر روی آن نصب کند. در نتیجه نوع مدرن شده موشک SS-4 می‌تواند طرحی خوب برای یک کشور در حال توسعه باشد. همچنین گزارش شده که ایران یک موشک بالستیک دریایی را در سال 1998 مورد آزمایش قرار داده است.

برخی منابع خاطرنشان کرده‌اند که صنایع نظامی روسیه قراردادهایی با ایران جهت کمک به این کشور در رابطه با تولید سوخت مایع موشک، ساخت تونل‌های ویژه انبار موشک، تولید موشک‌های نمونه و توسعه نرم‌افزارهای رایانه‌ای تخصصی امضا نموده است. برای مثال این گزارش‌ها نشان می‌دهد که مؤسسه روسی «آیروهیدرودینامیک مرکزی» در حال همکاری با سازمان صنایع نظامی ایران و گروه صنعتی شهید همت است. گزارش‌ها حکایت می‌کنند که شرکت دولتی روسیه به نام «روسووروژنیه» که در خصوص همکاری در زمینه صادرات و واردات تسلیحات و تجهیزات و اطلاعات نظامی فعالیت دارد، در معاملات با گروه صنعتی شهید همت مشارکت دارند. همچنین گفته می‌شود این معاملات شامل تجهیزات لیزری تخصصی، آینه‌های تخصصی، مواد سربی تنگستن و فولاد تحت فشار برای تولید و توسعه موشک می‌شوند. این اقلام کمک‌ عمده‌ای به ایران می‌دهند تا به توسعه انواع موشک‌های دوربرد «اسکاد «B و «اسکاد «C و نیز موشک‌های دقیق‌تر که مشابه موشک No Dong هستند بپردازد.

مطبوعات اسراییلی در آگوست 1997 گزارش دادند که اسراییل شواهدی دارد که حاکی از دریافت کمک ایران از روسیه است. اسراییل در سپتامبر 1997 مصرانه از آمریکا خواست که جهت وارد آوردن فشار بر ایران اقدام کند. اخبار درز کرده از منابع رسمی نیز نشان می‌دهند که شرکت‌های خصوصی و دولتی روسیه «گیروسکوپس»، قطعات الکترونیکی، تونل‌های نگهداری موشک، سیستم‌های هدایتی و قطعات مورد نیاز دیگر برای ساخت موشک به ایران داده‌اند.

رییس‌جمهور یلتسین و وزیر خارجه روسیه در ابتدا گزارش‌ها فوق را شدیدا تکذیب کردند. رییس‌جمهور یلتسین پس از ملاقات با معاون رییس‌جمهور آمریکا، آقای گور در 26 سپتامبر 1997 گفت:‌ «ما متهم به عرضه فناوری‌های موشک بالستیک به ایران هستیم. من دوباره شدیدا این چنین شایعاتی را تکذیب می‌کنم».

به هر حال روسیه موافقت کرد که سفیر آمریکا در مسکو آقای وینسر و آقای «یوری کوپتیو» رییس برنامه فضایی روسیه مشترکا ادعاهای سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) را بررسی و در خصوص مواردی که روسیه به ایران فرستاده است یک گزارش مقدماتی تهیه کند. نظر یلتسین، رییس‌جمهور، روسیه بعد از دیدن این گزارش تغییر کرد و متقاعد شد که روسیه کمک‌هایی به ایران داده است.
اداره خدمات امنیتی روسیه در اول اکتبر 1997 و حدودا یک هفته پس از تکذیب آقای یلتسین بیانیه‌ای صادر و ضمن آن اعلام کرد، ایران هیچ‌گونه فعالیتی برای تهیه قطعات موتورهای راکت با سوخت مایع که ساخت روسیه هستند، نداشته است.

شرکت‌های روسی که گفته می‌شود به ایران کمک داده‌اند عبارتند از: موسسه روسی آیروهیدرودینامیک مرکزی که در ساخت یک تونل ویژه نگهداری موشک‌ها همکاری نموده است، «روسووروژنیه» که عاملی عمده برای صدور تسلیحات روسی است و Kutznetaov (نام سابق آن Npo Trud بوده) که تولیدکننده موتور راکت در شهر سامراست. همچنین یک مرکز تحقیقات عمده در مسکو به نام دانشگاه صنعتی دولتی «باومن» که در تولید هدایت راکت مشارکت داشته‏، موسسه تحقیقاتی «ایساگی» که تولیدکننده سیستم هدایت راکت است و بالاخره مرکز تحقیقاتی Polyus در مسکو که یک شرکت عمده تولیدکننده و آزمایش‌کننده تجهیزات لیزری است و دانشگاه دولتی «باومن» مشغول مطالعه مهندسی راکت هستند.

همچنین مشخص شده است که روسیه فولاد بسیار قوی و ورقه‌های ویژه در رابطه با برنامه تولید موشک دوربرد در ایران به این کشور فروخته است. مرکز تحقیقات و تولیدی روسیه به نام Inor طبق موافقتنامه‌ای که در سپتامبر 1997 امضا کرد، به ایران یک کارخانه جهت تولید چهار نوع فلز ترکیبی فروخت که این فلزات ترکیبی، برای تولید موشک‌های دوربرد استفاده می‌شوند. مدیر یک کارخانه ایرانی جهت فروش 620 کیلوگرم فلزات ترکیبی ویژه موسوم به 21HKMT و کمک به ایران جهت آماده‌سازی فلزات مزبور برای کاربرد در بدنه موشک‌ها مذاکره کرد. ایران پیشتر 240 کیلوگرم فلزات ترکیبی خریده بود. مرکز فوق‌الذکر همچنین ورقه‌های فلزی موسوم به CUBE2 و 49K2F و 50N با قطر 2 تا 4 دهم میلی‌متر جهت استفاده در بدنه خارجی موشک‌ها فروخته است. فلز ترکیبی 21HKMT به طور ویژه‌ای جالب بود زیرا کره شمالی نیز از آن برای طرح‌های موشکی خود استفاده کرد.

مرکز Inor برای معاملات با گروه صنعتی شهید همت برای عرضه‌ فولاد تحت فشار جهت کاربرد در ساخت موشک، مواد ترکیبی سرب تنگستن، تجهیزات لیزری و آینه‌های تخصصی جهت کاربرد در‌ آزمایش موشک‌ها دلالی کرده بود.

اقدامات فوق موجب بروز یکسری مشاجرات و بحث‌ها بین آمریکا و روسیه در ژانویه 1998 شد که غالبا همراه با تنش بودند. آمریکا مجددا سفیر خود فرانک ویسنر را به مسکو فرستاد و معاون رییس‌جمهور آمریکا، آقای گور با نخست‌وزیر روسیه آقای ویکتور چرنومردین تماس گرفت که ممکن است کنگره‌ تحریم‌هایی را وضع کند. آقای سرگئی یاسترازموبسکی سخنگوی کاخ کرملین به ‌عنوان پاسخ اولیه اعلام کرد که هیچ نوع فناوری به ایران منتقل نشده است.

این تکذیب روسیه خیلی شدید بود و اعتبار زیادی داشت. روسیه قبلا دستگیری چهار دیپلمات ایرانی در 14 نوامبر 1997 در رابطه با خرید فناوری موشکی را اعلام کرده بود. ایرانی‌ها در جستجوی خرید فناوری اصلی موشکی و استخدام دانشمندان روسی برای فعالیت‌ در ایران بودند. آقای یوری کوپتیو، رییس آژانس فضایی روسیه به‌ هرحال این مطلب را توضیح داد و گفت: «چند مورد بود که برخی سازمان‌های روسی به دلیل وخامت و یاس‌آور بودن وضعیت خودشان به همکاری با برخی پروژه‌های مبهم اقدام کرده‌اند و با صدور فناوری‌ها از تعطیلی و توقف فعالیت‌هایشان ممانعت کرده‌اند.»

نتیجه نهایی گفت و گوهای آمریکا و روسیه، امضای موافقتنامه توسط گور و چرنومردین جهت تقویت کنترل‌های بر انتقال فناوری بود، اما این موافقتنامه موجب رفع کامل مشکل موجود نشد. با توجه به سخنان آقای کوتیو مشخص می‌شود که وضعیت در روسیه رو به بدتر شدن است، نه بهتر شدن، لذا به دلیل یأس و رکود در سازمان‌ها و شرکت‌های روسی، مشکل انتقال فناوری به خارج از روسیه همچنان وجود دارد.
آقای چرنومردین، نخست وزیر روسیه دوباره در ملاقات با آقای گور در تاریخ 12 مارس 1988 قول داد، تلاش‌ها برای محدودسازی انتقال فناوری به ایران را تقویت کند. آمریکا 13 مورد از کمک‌های روسیه به ایران را در ملاقات مزبور به طرف روسی اطلاع داد و پیشنهاد کرد که آمریکا در مقابل جلوگیری از انتقال فناوری به ایران، شرکت‌های آمریکایی را تشویق خواهد کرد که در زمینه پرتاب ماهواره‌های تجاری به فضا با روسیه همکاری کنند.

چند قاچاقچی دیگر در 9 آوریل 1998 دستگیر شدند. این قاچاقچیان تلاش می‌کردند، 22 تن فولاد ویژه را از طریق آذربایجان، تحت پوشش چند شرکت روسی به ایران بفرستند.

وزارت خارجه آمریکا در 16 آوریل 1998 اعلام کرد که 20 آژانس و مرکز تحقیقاتی روسیه، استحقاق دریافت کمک از آمریکا را ندارند زیرا در انتقال فناوری موشکی به ایران نقش داشته‌اند.

بررسی‌هایی که آمریکا در خصوص اقدامات ایران برای پراکنده‌سازی، مخفی‌سازی و نیز تقویت برنامه‌های مرتبط با تهیه موشک‌های ضد کشتی و دیگر سیستم‌های موشکی انجام داده، نشان می‌دهد که ایران برنامه‌هایی موثر برای کاهش آسیب‌پذیری موشک‌هایش بعد از حملات هوایی محدود آمریکا انجام داده است و دیگر آنکه ایران پس از حملات محدود اسراییل علیه اهدافی در منطقه خلیج، همچنان بتواند قدرت موشکی خود را حفظ کند.

ایران سیستم‌های موشکی کوتاه برد دارد:

ایران در سال 1990 موشک‌های سطح به سطح به نام CSS - 8 که نوع متحول شده از موشک SA - 2 بود و برد آن بین 130 تا 150 کیلومتر است، را از چین خرید.

ایران همچنین موشک‌های کروز ضد کشتی را که در دریا و زمین مستقر می‌شوند دارد. این کشور ده موشک از این نوع را در خلال جنگ ایران و عراق به سوی کویت شلیک کرد که یک کشتی تانکر نفتی تحت پرچم آمریکا را نیز مورد اصابت قرار داد.

ایران بسیاری از فناوری‌های ضروری برای ساخت سیستم‌های موشکی کروز دوربرد را از چین دریافت کرده است:

هزینه تهیه چنین موشک‌هایی فقط 10 تا 25 درصد در قیمت نوع آمریکایی آن است و هزینه تهیه موشک‌های بالستیک با برد مشابه نیز همین مقدار است. موشک‌های HY - 2 و CS - 802 می‌توانند با تغییری نسبتا سریع، برای حمله‌های زمینی علیه اهداف موردنظر به کار گرفته شوند.
ایران در دسامبر 1995 گزارش داد که یک موشک ضد کشتی ساخت داخلی موسوم به صاعقه 4 را، در مانورهایی که در تنگه هرمز و دریای عمان انجام داد، مورد استفاده قرار داده است. گزارش‌ها دیگر نشان می‌دهند که چین برای ساخت موشک‌هایی نظیر موشک‌های کروز ضد کشتی ساخت چین به نام‌های CS - 802 / CS - 801 و FL - 2 و F - 7 به ایران کمک می‌کند. این موشک‌های برد نسبتا محدودی دارند. برد موشک CS - 801 8 تا 40 کیلومتر، برد موشک CS - 802 15 تا 25 کیلومتر و حداکثر برد موشک F - 730 کیلومتر و حداکثر برد موشک F L - 10 50 کیلومتر است. حتی موشک‌هایی با برد 120 کیلومتری که در ساحل ایران در خلیج مستقر شده باشند، می‌توانند اهداف در جنوب خلیج را تحت پوشش و در تیررس خود قرار دهند. همچنین این موشک‌ها دارای کلاهک‌های نسبتا کوچک با قدرت انفجاری بالایی هستند. در نتیجه ایران به‌جای به‌کارگیری سلاح‌‌های مخرب و نابودسازی جمعی در سکو‌ها، بسیار مناسب می‌داند که به‌دنبال کسب توانایی‌های ضد کشتی باشد.
به‌هرحال یک سکو مانند موشک CS - 802 می‌تواند اطلاعات طراحی کافی برای توسعه‌ یک موشک‌ کروز با برد طولانی‌تر جهت اهداف دیگر را ارایه دهد و خلیج منطقه نسبتا کوچکی است که اکثر مناطق حاشیه‌ای و تاسیسات حساس آن نزدیک ساحل قرار دارد. هواپیما یا کشتی‌ها می‌توانند موشک‌های کروز حامل کلاهک‌های شیمیایی و بیولوژیکی را از خارج محیط دفاعی معمولی کشورهای خلیج شلیک کنند و ایران حداقل می‌تواند موشک‌های ضد کشتی خود برای حمله به کشتی‌های نفت‌کش را جایگزین سلاح‌های شیمیایی کند. این کشتی‌های نفت‌کش بسیار بزرگند و چنانچه مورد هدف موشک‌های معمولی ضد کشتی قرار گیرند، حادثه بسیار مرگباری پیش خواهد آمد.

ساخت کامل یک موشک کروز بسیار سخت خواهد بود. ایران برای ساخت چنین موشکی باید به ترکیب CBW و کلاهک‌های خوشه‌ای دسترسی داشته باشد. به‌هر‌حال سیستم‌های دریانوردی و موتورهای جت هنوز یک مشکل بالقوه هستند. سیستم‌های دریانوردی پیچیده کنونی می‌تواند موجب حداقل چند کیلومتر اشتباه در برد موشک‌های با برد هزار کیلومتر شود و خطراتی برای هدایت موشک به‌ وجود آورد و احتمالا دو سوم از موشک‌های شلیک شده با این عوارض مواجه خواهند شد. اینک فناوری تجاری برای سیستم متفاوت جهانی استقرار موشک با دقت هدایتی 2 تا 5 متر در دسترس قرار می‌گیرد.

موتورهای توربین گازی با کاربرد دو‌گانه اینک در بازار تجارت وجود دارد که ایران از آنها برای استفاده در موشک کروز بهره می‌گیرد. البته یافتن موتوری با توربین قابل اعتماد و کارآ جهت یک کاربرد، در یک طرح ویژه موشکی ممکن است دشوار باشد. یک موتور فوق‌العاده کارآمد می‌تواند

قابل استفاده‌ در یک وسیله پرواری باشد. اما در خصوص توانایی برای طراحی و تولید چنین موتوری تردید وجود دارد، البته بیش ‌از 20 کشور دارای مهارت طراحی و تولید مورد نیاز برای چنین موتورهایی هستند.

ممکن است، مونتاژ وسیله‌ پروازی، موتور و کلاهک با یکدیگر و‌ آزمایش آن اقدامی مشکل و فراتر از توانایی و مهارت ایران باشد، اما مونتاژ و آزمایش یک موشک کروز در مقایسه با یک موشک بالستیک دوربرد آسان‌تر است. دیگر اینکه چنین پیشرفت‌هایی در مقایسه با توسعه یک سیستم بالستیک بسیار کمتر قابل بازرسی خواهد بود.

ایران توانست از بسیاری مشکلات موجود برای توسعه موشک کروز خودش عبور کند. این عبور از طریق تغییر در موشک HY- Seersucker و تبدیل آن به یک سلاح حمله زمینی و ایجاد بیش‌ از 80 کیلومتر افزایش در برد آن، یا از طریق تغییر در موشک ضد کشتی CS-80Ylng Jai-1 و ارتقای توانایی‌های آن انجام شد. گزارش‌های وجود دارد که نشان می‌دهد سپاه پاسداران مشغول انجام این تغییرات در مرکزی نزدیک به بندرعباس است.

جنگنده‌های ضربتی دوربرد SU-24 با میزان توانایی که برای حمل دارند، تقریبا مشابه جنگنده F-111 ساخت آمریکاست و از بمب‌افکن‌های میان برد ساخت شوروی بهتر هستند.

جنگده‌های بمب‌افکن F-4D/E، توانایی حمل سلاح‌های زیادی دارند. ایران توانایی تغییر دادن موشک‌های کرم ابریشم HY-2 و موشک‌های سطح به هوا SA-2 و تبدیل آنها به سلاح‌های نابودی جمعی را داشته و حتی چند راکت دوربرد را در داخل تولید کرده است.

- راکت ایران 130 یا نازعات، بعد از پایان جنگ ایران و عراق تولید شد. جزییات کامل این سیستم نامشخص است، اما به ‌نظر می‌رسد، از قطعات موجود در بازار تجارت، با سوخت جامد و یک سیستم هدایتی ساده راکتی مونتاژشده که برد آن 90 تا 120 کیلومتر است. قطر این راکت 355 میلی‌متر است، ولی ارتفاع آن فقط 87/3 متر و وزن آن فقط 580 کیلوگرم است. این راکت مشخصا می‌تواند به سه کلاهک مجهز شود، 1. کلاهک 180 کیلوگرمی با قدرت انفجاری بالا 2. کلاهک استفاده‌کننده از مهمات فرعی با قدرت انفجاری بالا 3. کلاهک مجهز به سلاح‌های شیمیایی.

- راکت ایرانی عقاب با 40 کیلومتر برد

- راکت SSM با 125 مایل برد احتمالا در مسیر تولید قرار دارد و ممکن است نوع تغییر یافته FROG باشد.

تعداد زیادی از پرتاب ‌کننده‌های چند راکت به‌طور همزمان و لوله توپ کوتاه برد برای استفاده در سلاح‌های شیمیایی در ایران وجود دارد.
سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) در ژانویه 1999 گزارش داد که منابع روسی و چینی، عرضه فناوری و کالاهای مرتبط با موشک به ایران را ادامه می‌دهند. تهران اینک از این کالاها و فناوری‌ها برای دستیابی به خودکفایی در تولید موشک‌های MRBM استفاده می‌کند. پرواز آزمایش موشک شهاب 3 MRBM در جولای موفقیت ایران جهت دستیابی به هدفش را نشان داد. ایران قبلا با همکاری کره شمالی موشک Scud SRBM را تولید می‌کرد و اینک تولید موشک شهاب 3 را آغاز کرده است. نکته دیگر اینکه وزیر دفاع ایران به‌طور علنی، توسعه موشک بالستیک شهاب 4 را اعلام نموده و گفت که در مقایسه با موشک شهاب 3، برد بیشتری دارد و می‌تواند مواد بیشتری را ‌حمل کند.
ایران با دریافت فناوری و مواد ذیربط از شرکت‌های روسی توانست، توسعه موشک شهاب 3 MRBM را سرعت دهد لذا اولین پرواز آزمایشی آن در جولای 1998 انجام شد.

گزارش سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) در خصوص گسترش سلاح‌های موشکی ایران در سپتامبر 1999 برآورد کرد که ایران دومین کشور دشمن آمریکا است که با کسب بیشترین توانایی برای آزمایش ICBM قادر خواهد بود، طی 15 سال آینده آمریکا را هدف قرار دهد.
ایران ICMB را که می‌تواند چندصد کیلوگرم مواد را در بسیاری از بخش‌های آمریکا در نیمه دوم دهه آینده پخش کند را آزمایش کرد که از فناوری و کمک روس‌ها در آن استفاده نمود.

ایران موفق شد امور موشک Taepo Dong - Type ICBM را دنبال کند. بسیاری از تحلیلگران معتقدند ایران طی چند سال آینده می‌تواند با کمک احتمالی کره شمالی موشک سه مرحله‌ای ICBM که الگویی از موشک SLV 1 Taepo Dong - است و یا یک موشک سه مرحله‌ای به‌نام 2 - Type ICBM Dong - Taepo را مورد آزمایش قرار دهد.

ایران به احتمال زیاد به زودی موشک SLV را آزمایش خواهد کرد. این موشک می‌تواند بعد از توسعه یافتن به موشک ICBM با توانایی حمل چند کیلوگرم مواد به آمریکا تبدیل شود.